Wiemy już, że Ajurweda to starożytny system polegający na utrzymaniu równowagi, życiowego balansu oraz kontaktu z naturą. Stosowanie się do jej zasad zapewnia zdrowie, dobre samopoczucie, a także zwiększa komfort życia. Jak każdy system i ten, z pewnością, znajdzie swoich zwolenników, jak i zgorzałych przeciwników. Jeżeli należysz do tej pierwszej grupy, koniecznie musisz wiedzieć czym są dosze i która z nich dominuje u Ciebie!
Dosze - Ajurweda
Czym są dosze?
Dosze wiążą się bezpośrednio z pięcioma żywiołami - wodą, ogniem, powietrzem, ziemią oraz eterem. Zgodnie z Ajurwedą, każda materia czy organizm jest kombinacją tych pięciu żywiołów, lecz w innych proporcjach. W zależności od ich 'stężenia' wytwarzają się trzy główne energie - vata, pitta i kapha.
Równowaga dosz
Każdy człowiek składa się z trzech dosz - vaty, pitty i kaphy, jednakże u każdego człowieka proporcje te są inne. Zrozumienie, która dosza jest dominującą, pozwala nam lepiej poznać samych siebie, dopasować sposób odżywienia i styl życia do swoich indywidualnych potrzeb. Ajurweda to przede wszystkim równowaga. Umiejętne słuchanie swojego organizmu pozwala przywrócić zdrowy balans w życiu. Zachwianie życiowej równowagi często spowodowane jest niewłaściwą dietą, przebytą traumą, bądź też nieodpowiednim stylem życia. Brak balansu prowadzić może do złego samopoczucia, a w przyszłości także poważniejszych chorób. Sprawdź, która dosza dominuje u Ciebie i jak wprowadzić harmonię w swoim organizmie.
Vata
Vata powiązana jest z powietrzem, ruchem i transformacją. Osoby, u których vata jest dominującą energią na ogół charakteryzują się się drobną budową ciała, niską wagą lub niedowagą, suchą i zimną skórą. Są bardzo wrażliwe, emocjonalne, mają słaby system odpornościowy, reagują impulsywnie oraz nie znoszą rutyny. Takim osobom ciężko usiedzieć w miejscu, są gadatliwe, mają lekki, często przerywany sen, łatwo przystosowują się do zmian, cechuje je wysoka kreatywność, łatwość w przyswajaniu wiedzy oraz nadwrażliwość, a także zmienne nastroje. Typ vata kocha zmiany, jest w ciągłym ruchu, za dużo myśli, analizuje i ma tendencję do przejmowania się. Częstymi dolegliwościami vaty są: migreny, wzdęcia, skurcze, nerwowość, zaparcia.
W codziennej diecie vata powinna unikać spożywania wszystkiego co zimne i surowe. Zamiast tego powinna wzbogacić swoje posiłki o przyprawy i warzywa rozgrzewające, ukorzeniające, a także oleiste, gorące i nawilżające dania, dojrzałe owoce. Należy unikać nadmiernej ilości kawy, cukru, warzyw strączkowych (fasola, soczewica, groch), pieczywa drożdżowego, chłodnych jogurtów. Dla vaty odpowiednie będą gorące zupy, warzywa na parze, a także dania jednogarnkowe. Bardzo ważne jest śniadanie, najlepiej w formie płatków owsianych gotowanych na mleku.
- Warzywa dla vaty np.:
imbir, czosnek, marchew, buraki, dynia, szparagi, oliwki, bataty, cebula gotowana, cukinia, zielona fasolka, ogórek, ziemniaki, rzodkiewki, szpinak - Owoce dla vaty (dojrzałe) np.:
banany, brzoskwinie, melony, morele, wiśnie, mango, nektarynki, suszone owoce - po namoczeniu, ananas, jagody, awokado, winogrona, pomarańcze, maliny, cytryny, kiwi, jabłka - po upieczeniu - Zboża dla vaty np.:
ryż, quinoa, kasza jaglana, płatki owsiane - Oleje dla vaty np.:
sezamowy, słonecznikowy, oliwa z oliwek - Przyprawy dla vaty np.:
imbir, pieprz, kardamon, czosnek, kminek
Pitta
Pitta powiązana jest przede wszystkim z ogniem. Osoby z dominującą energią pitty charakteryzuje średnia budowa ciała, miękka i ciepła skóra, piegi, rumieńce, potliwość, wzmożone pragnienie. Pitta nie przepada za ciepłem, gorącymi napojami. Jest niezwykle bystra, kreatywna, ma tendencję do szybkiego wpadania w złość, cechuje ją kłótliwy, dominujący charakter, wysokie ambicje, determinacja, wielozadaniowość, często dążenie do perfekcjonizmu.
Pitta na co dzień powinna odpuścić - kontrolę, odpowiedzialność, zarządzanie. Unikać gorąca, smażonych, ciężkich, pikantnych potraw. Gdy Pitta jest niespokojna powinna wyjść na zewnątrz, ochłonąć, otworzyć okno, obniżyć temperaturę pomieszczenia. Częstymi problemami osób z energią pitty są: choroby skóry, stany zapalne w organizmie, problemy z wątrobą, wysokie ciśnienie. Pitta powinna unikać w nadmiernych ilościach: alkoholu, kawy, herbaty, a także papierosów. Zamiast tego powinna postawić na lekkie posiłki - warzywa gotowane na parze, sałatki, a także surowe owoce.
- Warzywa dla pitty np.:
karczochy, brukselka, ogórek, kalafior, brokuł, cykoria, groszek, dynia papryka, cukinia, szpinak, ziemniaki, botwinka, marchew, szparagi, pietruszka. - Owoce dla pitty np.:
jabłka, ananasy, wiśnie, gruszki, figi, mango, banany, melony, kiwi, nektarynki, pomarańcze, winogrona, suszone owoce, czereśnie, khaki, arbuz, brzoskwinie, - Zboża dla pitty np.:
płatki owsiane, quinoa, ryż, - Oleje dla pitty np.:
oliwa z oliwek, olej lniany, słonecznikowy, masło ghe - Przyprawy do pitty np.:
kolendra, kurkuma, kmin, szafran, koper
Kapha
Kapha to połączenie ziemi oraz wody. Cechuje ją spokój. Osoby z dominującą energią kaphy mają masywną budowę ciała z tendencją do nadwagi. Charakteryzują się wysoką odpornością organizmu, zdrowiem, witalnością. Skóra kaphy jest odżywiona, jasna i elastyczna. Kapha ma niską temperaturę ciała, niską potliwość, spokojną i łagodną naturę.
Osoby z dominującą energią kaphy nie przepadają za wilgotnym klimatem, cenią sobie harmonię, tradycję, rodzinę. Są oszczędne, uczą się powoli, ale dokładnie. Mają bardzo dobrą pamięć, są powolne, nieco 'ospałe'. Kapha jest na ogół szczęśliwa, niezależnie od sytuacji, w której się znajduje. Uwielbia rutynę, jest czuła, opiekuńcza. Kapha powinna unikać nadużywania tłuszczu, cukru. nabiału, zimnych napojów. Często ma problemy z nadwagą, otyłością, trawieniem, astmą. Posiłki kaphy powinny być lekkie i ciepłe. Najlepiej gotowane, nie smażone. Smaki ostre, gorzkie i cierpkie pozwolą zbalansować kaphę, która głównie lubi jedzenie słodkie. Kapha powinna również unikać węglowodanów, zamiast tego włączyć do swej diety dużo owoców. Warzywa powinny być gotowane na parze, kapha powinna unikać w diecie nadmiaru mięsa.
- Warzywa dla kaphy np.:
kalafior, chili, szparagi, sałata, rukola, szpinak, szparagi, dynia, marchew, buraki, ogórki, rzodkiewka, cukinia, brokuły, seler, papryka, ziemniaki, pomidory, - Owoce dla kaphy np.:
morele, figi, brzoskwinie, porzeczki, borówki, nektarynki, jagody, ananasy, śliwki, gruszki i jabłka (pieczone), melony, kiwi. - Zboża dla kaphy np.:
kasza jaglana, kasza gryczana, ryż, płatki owsiane - Oleje dla kaphy np.:
oliwa z oliwek, olej sezamowy, masło ghe - Przyprawy dla kaphy np.:
kardamon, cynamon, kurkuma, imbir, kolendra
Podsumowanie
Pamiętajcie, że każdy człowiek posiada w sobie cechy wszystkich trzech energii. Jeżeli są one zrównoważone, nasz organizm cieszy się zdrowiem, spokojem i prawidłowym funkcjonowaniem. Jednakże nadmiar jednej lub dwóch z nich świadczy o zachwianiu życiowej równowagi. Jeżeli zainteresował Cię temat Ajurwedy i chcesz dobrać dietę idealną do Twoich indywidualnych potrzeb, najlepiej zasięgnij porady specjalisty w tym obszarze.
