Oczywiście, że od dawna już wszyscy wiemy jak ważne jest spożywanie warzyw i owoców w codziennej diecie. Jednakże czy oznacza to, że na rzecz produktów roślinnych powinniśmy zrezygnować z jedzenia mięsa? Przecież jest ono źródłem pełnowartościowego białka, niezbędnego do prawidłowego funkcjonowania organizmu! Czy naprawdę dieta wege jest zdrowa, kompletna i wartościowa? Sprawdzamy!
Talerz zdrowia
O tym co powinno znajdować się na "talerzu zdrowia" opracowanym przez ekspertów dietetyki z Harvard School of Public Health, pisaliśmy już w artykule Jak to jest z tym glutenem. Otóż, połowę talerza powinny obowiązkowo zajmować warzywa i owoce (jak najmniej przetworzone), 1/4 produkty pełnoziarniste, zbożowe, a pozostałą część produkty białkowe. Istotne są również w ograniczonych ilościach oleje spożywane na zimno np. oliwa z oliwek, a także pestki, orzechy i nasiona. Taki sposób odżywiania został powszechnie uznany za zdrowy, wartościowy i korzystanie wpływający na funkcjonowanie organizmu. Jak możemy zauważyć 1/4 talerza zajmują produkty białkowe. Czy zatem jednak obowiązkowo powinniśmy jeść mięso?
Białko
Białko znajduje się oczywiście przede wszystkim w mięsie oraz nabiale. Czy oznacza to, że 1/4 "talerza zdrowia" powinny stanowić właśnie te produkty? Zgodnie z polską tradycją, głównym elementem wszystkich uroczystych, niedzielnych kolacji jest mięso. Obowiązkowo do wyboru różne rodzaje - wołowina, wieprzowina, dziczyzna, baranina w towarzystwie ziemniaków, kopytek lub kaszy. Jako dodatek - gotowana lub zasmażana kapusta oraz buraki. Kwintesencja polskości.
Ile razy jako dziecko słyszałyście "mięso zjedz, ziemniaczki możesz zostawić"? Od najmłodszych lat uczono nas, że mięso jest niezwykle ważnym elementem codziennej diety. Czy słusznie? Zgodnie z najnowszymi badaniami - mięso, w szczególności czerwone (wieprzowina, wołowina, baranina, dziczyzna) dostarcza do organizmu dużych ilości niezdrowych tłuszczy, wpływając niekorzystnie na funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego. Konsekwencją nadmiernego spożycia jest ryzyko wystąpienia zawału serca, cukrzycy, a nawet nowotworów! Nie brzmi zbyt zdrowo prawda? Nie oznacza to jednak, że całkowicie musimy wyeliminować mięso ze swojej diety. Należy pamiętać, że dostarcza ono również wartościowych substancji odżywczych.
Jak wiadomo życie jest sztuką wyborów i w tym przypadku niezmiennie, powinniśmy nauczyć się dokonywać tych właściwych. Jeśli nie chcemy całkowicie eliminować mięsa z diety - zamiast czerwonego postawmy na białe i co ważne nie codziennie! Mięso powinniśmy spożywać maksymalnie 3 razy w tygodniu, a w pozostałe dni zastąpić je zdrowymi, białkowymi alternatywami!
Czym zastąpić mięso?
Jakie produkty mogą znaleźć się na naszym "talerzu zdrowia" zamiast mięsa i nabiału? Przede wszystkim strączki! Soczewica, ciecierzyca, groch, fasola czy bób, które w połączeniu z produktami pełnoziarnistymi - orkisz, owies, ryż, żyto, a także komosą ryżową, orzechami czy nasionami (chia, sezamu, słonecznika), stanowią doskonały zamiennik dla białka pochodzenia zwierzęcego! Dieta wegetariańska czy wegańska nie polega na wyrzeczeniach. Chodzi tutaj bardziej umiejętność odpowiedniego doboru produktów w taki sposób by dostarczyć organizmowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych. Liczy się różnorodność!
Zdrowe nawyki
Świadomy sposób odżywiania to jedna z najbardziej istotnych kwestii na drodze do zdrowia. Choroby 'naszych czasów' - otyłość, cukrzyca, nowotwory, często niestety związane są z nieprawidłowym sposobem odżywiania, a także siedzącym trybem życia, brakiem ruchu i stresem. Dietetycy biją na alarm. Powstaje coraz więcej kampanii społecznych mających na celu edukowanie konsumentów i niesienie pomocy w kwestii zmiany codziennych, złych nawyków.
W naszej kulturze wciąż pokutuje przekonanie, że dzieci potrzebują do rozwoju mięsa i innych
produktów pochodzenia zwierzęcego. To popularny mit. Dietę roślinną wprowadzać można
na każdym etapie życia, a brak produktów pochodzenia zwierzęcego nie oznacza pogorszenia
się stanu zdrowia czy posiadania mniejszej ilości energii. Najlepszym na to dowodem są
profesjonalni sportowcy odnoszący liczne sukcesy, tacy jak ultramaratończyk Scott Jurek czy
kulturysta Jim Morris, którzy podkreślają, że rezygnacja z produktów pochodzenia
zwierzęcego nie przeszkodziła im w treningach. Wręcz przeciwnie! Zbilansowane diety
roślinne są odpowiednie zarówno dla osób, które na co dzień podejmują duży wysiłek (np.
poprzez pracę fizyczną), jak i dla kobiet w ciąży i małych dzieci.Przekonuje dietetyczka Joanna Lotkowska z międzynarodowej organizacji ProVeg, która jest partnerem
merytorycznym programu PrzyGOTUJMY Lepszy Świat.
W trosce o środowisko
Drugą, równie istotną kwestią w temacie wege jest wpływ nadmiernego spożycia mięsa i produktów odzwierzęcych na środowisko. Hodowla przemysłowa i spożywanie zwierząt są jedną z głównych przyczyn globalnego kryzysu klimatycznego, odpowiedzialną za co najmniej 14,5% światowej emisji gazów cieplarnianych1. Stosowanie diety roślinnej pomaga przywrócić ziemi bioróżnorodność, ograniczyć emisję gazów cieplarnianych, a także uratować tysiące gatunków, roślin i zwierząt.
1 Gerber, P., H. Steinfeld, B. Henderson, et al. (2013): Tackling climate change through livestock: a
global assessment of emissions and mitigation opportunities. FAO, Rome.
Na szczęście powstaje coraz więcej kampanii i działań edukacyjnych, które mają na celu uświadamianie konsumentów jak ważne są ich codzienne wybory nie tylko dla zdrowia, ale również dla środowiska. Taką kampanią jest PrzyGOTUJMY Lepszy Świat - zainicjowany przez markę Knorr, program edukacyjny dla klas 1-3 szkół podstawowych, którego celem jest pokazanie dzieciom, że ich codzienne wybory żywieniowe mają znaczenie dla nich i dla naszej planety. Udział w towarzyszącym programowi konkursie daje najaktywniejszym szkołom i klasom możliwość zdobycia atrakcyjnych nagród. Partnerem merytorycznym programu jest ProVeg Polska. Więcej informacji: https://www.przygotujmylepszyswiat.pl/program/
Źródła informacji:
- https://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/healthy-eating-plate/translations/polish/
- https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/czy-dieta-roslinna-chroni-przed-otyloscia/
- https://proveg.com/pl/roslinne-jedzienie-styl-zycia/
- https://earthchangers.pl/earth-changers/twoj-talerz-twoja-sprawa/
- Badanie "Zmiana klimatu a produkcja żywności - badanie świadomości mieszkańców Polski” przeprowadzone na zlecenie firmy Upfield Polska na reprezentatywnej grupie 1000 mieszkańców Polski w czerwcu 2021 r.
